Son Bir Söz

1 Mayıs’ın tarihini, “Sönmeyen Ateş, 1 Mayıs: Dünya İşçilerini Birleştiren O Büyük Günün Hikâyesi” başlığı altında bugünün ve aynı zamanda gelecek işçi kuşaklarına aktardığımız yayın akışımızı tamamladık. Yüzlerce görsel ve işitsel materyal; fotoğraflar, video kayıtları, müzikler, gazeteler, dergiler, bildiriler, belgeler, dokümanlar, makaleler… Kaynaklar tarandı, senaryolar yazıldı, video klipler montajlandı, fotoğraflar yorumlandı, yüzlerce materyal tarihin sır perdesinden çıkarılıp bir kronoloji dâhilinde sunuldu. Kuşkusuz bu, yoğun ve titiz bir çalışmayı ve elbette kolektif bir emeği gerektiriyordu. Örgütlü olmasaydık yapamazdık!

Yüzümüzü Avrupa’dan Amerika’ya, Avustralya’dan Afrika’ya, Latin Amerika’ya ve oradan Asya’ya çevirdiğimizde aynı nehri görürüz. Bu, sömürüsüz bir dünya için ter akıtılan devasa bir nehirdir. İşte yayın akışımızda tüm nehirleri 1 Mayıs’ın mücadele tarihi bağlamında birleştirdik ve önemli bir kaynak oluşturduk.

Toplumsal bellek geçmişle bugün arasında kurulan bir köprü gibidir. Kitaplar, şiirler, müzikler, müzeler, heykeller, anıtlar, meydanlar, sancaklar… Her biri bu belleğin parçasıdır. Geçmiş ile bugün arasındaki köprüsü yıkılan, tarihsel hafızası soldurulan işçi sınıfı kapitalist sömürüye karşı mücadelede başarılı olamaz. Türkiye sınıf hareketinin bugün en temel eksiklerinden birisi de maalesef budur. 1977 1 Mayıs’ında sermayenin tezgâhladığı kirli provokasyon sonucu yaşamını yitiren mücadele neferleri anısına Taksim Meydanı’na bir anıt dahi dikilememiş olmasıyla, sınıfın bugün yaşadığı en temel sorunlar arasında bağ vardır. Unutmayalım ki her şey hatırlamakla başlar.

“Sönmeyen Ateş, 1 Mayıs!” çalışmamız kapsamında hafızaları tazeleyerek, geçmişin deneyimlerini özümseyerek, özümseterek ve dersler çıkararak mücadeleyi büyütmeye çalıştık. Bu çalışma belleğin unutuşa karşı mücadelesinin bir parçasıdır. Bugün aramızda olan ya da olmayan pek çok insanın emeği sayesinde yaşayan bir yapıt olmuştur; “Sönmeyen Ateş, 1 Mayıs!” Sınıfımıza böylesi bir çalışma bıraktığımız için kıvanç doluyuz.

İnanıyoruz ki mavi gök kubbenin altında, işçi sınıfının kurtuluşu için verilen en ufak çaba dahi boşa gitmeyecek. Bir gün mutlaka ama mutlaka dünya işçi sınıfımız tarihin yelelerini ellerine alacak ve kökleri asırlar öncesine dayanan bu büyük düşü ve özlemi; sınırsız, sömürüsüz, savaşsız bir dünya kurma hayalini hayata geçirecek.

Bu çalışma kapsamında kendi arşivimizin dışında çeşitli kaynaklardan istifade ettik.

Çeşitli içeriklerinden yararlandığımız web siteleri: Spartacus Educational, Socialist Rewiev, Encyclopedia, Museums Victoria Collections, National Museums of Avustralia, National Geographic, COSATU, Library of Congress, Sistemoteca- Sistema de Bibliotecas da UFCG, Durham Bannermakers, British Film Institute, Salt Araştırma, Avustralian Unions, Dayanışma TV, Marksist Tutum.

Görsellerini kullandığımız çeşitli film ve diziler: Peterloo, Ana, Demiryol, Kelebeğin Rüyası, The Mill, The English Game. Vadim O Kadar Yeşildi ki (How Green Was My Valley).

Ressam, heykeltıraş ve fotoğrafçılar: Guillaume Berggren, Ara Güler, Coşkun Aral, Ali Özgentürk, Orhan Taylan Gülsün Karamustafa, Gustave Doré, Ventura Álvarez Sala, Vicente Cutanda Toraya, Boris Kustodiev, William Wyld, Albert Weinert, Mary Brogger, Edward Roper ve Percival Ball.

Çalışmamızda eserlerinden yararlandığımız şair ve müzisyenler: Nâzım Hikmet, Ziya Egeli, Yaşar Nezihe Bükülmez, A. Kadir, Thomas Hood, Bertolt Brecht, Louis Zukofsky, Walter Crane, Louise Michel, Alfred Hayes, Seyyit Nezir, Carl Sandburg, Walter Crane, İsmail Uyaroğlu, Orhan Veli, Taniel Varujan, Can Yücel, Vedat Türkali, şiirleri isimsiz yayınlanan UİD-DER’li işçiler, Sarper Özsan, Cem Karaca, Pete Seeger, John Lennon, Moriya Emori, ATTF İşçi Korosu, Hasan Salih Nurcan, Nida Ateş, Asmita Tiyatro Grubu, Jesse H. Jones, Chumbawamba, Tim O’Brien, Tadasuke Seki, Mahendra Kapoor, Dr. Sangeeta Gaur, I.G. Blanchard.

Çeşitli yazar, dergi ve vakıflar: Çalışarak Yaşamak ya da Savaşarak Ölmek, Fırtına’dan Sonra, Haymarket, Ana kitaplarının yazarları; Paul Mason, Howard Fast, Martin Duberman, Maksim Gorki… Kapital-Karl Marx, İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu- Friedrich Engels, Marx’ın Kapitalini Okumak-Elif Çağlı, Şiir Antolojileri Dizisi 1 Mayıs Şiirleri- Güngör Gençay. İlerici Kadınlar Derneği (1975-1980) “Kırmızı Çatkılı Kadınlar”ın Tarihi kitabını derleyen Muazzez Pervan, Türkiye İşçi Sınıfı 1908-1946 kitabının yazarı Zafer Toprak, Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014 kitabını hazırlayan Doğan Çetinkaya ve Mehmet Ö. Alkan… Tarih Vakfı, Toplumsal Tarih, Editörlüğünü Aziz Çelik’in yaptığı DİSK Tarihi… Çalışmalarından yararlandığımız Hakan Koçak, Zafer Aydın ve Stefo Benlisoy, Jefferson Gustavo Lopes… Maden-İş Tarih Çalışma Grubunun hazırladığı Derinden Gelen Kökler, Büyük Grev 1977 kitabının yazarı Can Şafak, İşçiler Örgütleniyor (1939-1950) kitabının yazarı Şehmus Güzel… Dağılan Osmanlı’da Parçalanan İşçi Sınıfı, Türkiye’de 1 Mayıs: İnatçı Bir Gelenek, İşgünü Mücadelesi ve 1 Mayıs’ın Doğuşu makalelerinin yazarı Utku Kızılok, “Tek Bir Ordu, Tek Bir Bayrak, Tek Bir Hedef” makalesinin yazarı Nâzım Yıldırım. DİSK Dergisi, Maden-İş Dergisi, Kadınların Sesi Gazetesi gibi sınıf tarihimizin sayısız önemli eserinin arşivini tutan, Nâzım Hikmet’in İstanbul’da 1 Mayıs şiirini ve Kırmızı Karanfil anısını gün yüzüne çıkaran TÜSTAV…